Avogacía-IA enganosa

  Por Francisco Pérez Bes
Twitter @pacoperezbes 

A rápida expansión da intelixencia artificial na sociedade en xeral, e no mundo empresarial en particular, converteu o uso desta tecnoloxía nun reclamo publicitario en si mesmo, xa que cada vez son máis as entidades que afirman nas súas mensaxes comerciais, empregan a IA para optimizar o prestación dos seus servizos.

O sector xurídico non é diferente, e varios despachos e avogados utilizan este argumento para promocionarse no mercado, tratando de transmitir aos seus clientes, e potenciais clientes, unha mensaxe de modernidade e eficiencia na prestación dos seus servizos de asesoramento xurídico ou outros relacionados con estes.

Como pode imaxinar o lector, nin o Código Ético nin o Estatuto da Avogacía contén ningunha mención a esta tecnoloxía, polo que, para analizar este tipo de mensaxes debemos remitirnos aos principios xerais que rexen a actividade publicitaria dos avogados. isto é, lealdade e veracidade, de conformidade co artigo 6.2 do citado código ético, cuxa redacción literal é a seguinte:

A publicidade respectará en todo caso a independencia, a liberdade, a dignidade e a integridade como principios esenciais e valores superiores da profesión, así como o segredo profesional e deben ser obxectivos, veraces e dignos, tanto polo seu contido como polos medios empregados.

Agora, lonxe de parecer unha polémica afastada, en Estados Unidos xa se produciu o primeiro caso no que o regulador iniciou un proceso sancionador tras unha denuncia contra unha campaña publicitaria que utilizaba denuncias ilegais nas que a empresa investigada aseguraba facer uso da intelixencia artificial cando, en realidade, non o fixo.

Concretamente, trátase de dúas empresas de asesoramento financeiro que se promocionaron afirmando falsamente usar a IA nas súas estratexias de investimento. Dado que non puido ser suficientemente probado, tal publicidade volveuse enganosa. Esta práctica provocou a acuñación do termo "lavado de intelixencia artificial", similar a outros delitos similares, como as afirmacións ambientais falsas ou incorrectas, coñecidas habitualmente no ámbito publicitario como "lavado verde".

Neste sentido, o uso deste tipo de alegacións supón -para o infractor- unha vantaxe competitiva desleal, ao transmitir ao mercado e ao público consumidor, unha idea errónea sobre as condicións nas que presta os seus servizos -neste caso, diferenciando elo do resto dos seus competidores-, transmitindo unha imaxe falsa de que a empresa anunciada pode obter unha maior rendibilidade para os seus clientes grazas ao uso dunha tecnoloxía que, como é sabido, é percibida polos consumidores como fiable e disruptiva. Todo iso sen prexuízo de que, obviamente, unha práctica comercial tan desleal estaría prexudicando ao resto dos competidores, que actuarían de forma honesta e leal e, polo tanto, non gozarían da vantaxe competitiva do infractor.

A modo de exemplo, as alegacións empregadas por estas firmas, agora sancionadas pola Security Exchange Commission (SEC) por vulnerar os principios aplicables á publicidade dos servizos financeiros nos Estados Unidos, referíanse a:

• Que a tecnoloxía promovida incorporaba "previsións expertas impulsadas pola IA", cando en realidade non o fixo.
• Que afirmou erróneamente ser "o primeiro asesor financeiro de usuarios de IA regulado".
• "Converte os teus datos nunha vantaxe de investimento inxusta" ou "poña os datos a traballar para que a nosa intelixencia artificial sexa máis intelixente e poida prever que empresas e tendencias están a piques de ter éxito e investir nelas antes que ninguén".

Todos eles, no contexto do anuncio analizado, levan ao regulador estadounidense a concluír que carecen de veracidade, xa que non puideron ser evidenciados polo anunciante.

Existe o risco de que se produzan este tipo de situacións en España? Ante a crecente tendencia dalgunhas firmas a anunciarse, é cada vez máis probable que xurdan polémicas relacionadas cos supostos de lavado de IA se non se realizan de acordo coa normativa colexial, o que pode esixir aos escolares un control e supervisión adecuados dende o ámbito deontolóxico. campo[1].

[1] https://cincodias.elpais.com/cincodias/2021/04/09/legal/1617964826_147797.html#