Concellos e protección animal

Por Covadonga Díaz, Avogada, membro da Comisión de Dereito Animal do Colexio de Avogados de Oviedo.

Na sociedade moderna, a protección e o benestar dos animais convertéronse en temas de crecente preocupación e debate. A lexislación española, a través da Lei de Protección dos Dereitos e do Benestar dos Animais, busca establecer un marco legal que garanta a adecuada protección dos animais contra o maltrato e o abandono. Porén, a pesar das boas intencións desta lei e da crecente concienciación social, a realidade en moitos concellos de España dista moito de cumprir cos seus principios fundamentais. A falta de recursos económicos e, en moitos casos, o insuficiente interese por parte das entidades locais, provocou un incumprimento sistemático dos imperativos legais, poñendo en dúbida non só a protección efectiva dos animais, senón tamén menoscabando a confianza da cidadanía. nas institucións.

A evasión do cumprimento da lei por parte dos concellos maniféstase de diversas formas, pero un dos aspectos máis problemáticos é a indebida delegación de responsabilidades aos cidadáns. Ante a presenza de animais abandonados ou en risco, é natural que sexan os propios veciños os que asuman a carga de recollelos e coidalos, sen mostrar un ápice de responsabilidade ou axuda por parte das autoridades cando a Lei abandone. sen lugar a dúbidas: son os consistorios os que deben facerse cargo e achegar os medios necesarios. Esta situación non só é inxusta senón que revela un incuestionable e consciente incumprimento das disposicións legais e das obrigas que lles son de aplicación.

A aplicación efectiva da Lei de Protección dos Dereitos e do Benestar dos Animais, segundo a Administración local, afronta importantes obstáculos, fundamentalmente en forma de limitacións económicas. Moitos concellos de España afirman enfrontarse a restricións orzamentarias que dificultan, ou mesmo impiden, a implantación de programas adecuados de protección animal. Esta escaseza de recursos tradúcese nunha falta de capacidade para atender casos de animais en risco, abandonados ou perdidos; ou manter unhas instalacións adecuadas que garantan o seu coidado e benestar.

E esta pregunta non é trivial. Como debemos interpretar, os administrados, este incumprimento legal por parte de quen xestiona o patrimonio público, supostamente de acordo coas normas establecidas, partindo da falta de medios económicos? ¿Aca¿Alguén imaxina que chegará o día no que na nosa vila nos quedemos sen servizo de recollida de lixo, sen alumeado público, sen abastecemento de auga potable ou sen cemiterio municipal “porque non hai cartos”? Non, non? Por que cando falamos de protección animal a falta de partida orzamentaria é unha xustificación válida? Ou hai leis que podemos incumprir só porque, sen consecuencias?

Outro elemento da ecuación a ter en conta é a falta de interese político, que non fai máis que agravar esta situación. Nalgúns casos, as medidas de protección e benestar dos animais non son percibidas como prioritarias na axenda política local, relegándoas a un segundo plano. Esta desatención non só reflicte unha mala valoración das necesidades dos seres máis vulnerables, senón que tamén subliña unha falta de vontade para cumprir coas obrigas legais establecidas.

A combinación destes factores crea un escenario onde os concellos buscan moitas veces a vía de menor resistencia, trasladando a responsabilidade do coidado dos animais á cidadanía, aproveitando o seu descoñecemento e boa fe. Este traspaso de responsabilidades non só é contrario á lei, senón que tamén revela unha explotación inxusta das partes máis débiles da sociedade. Porque resulta que un cidadán atopa un can perdido, chama á policía local do concello en cuestión e pregúntanlle se pode gardalo na casa, porque non teñen onde levalo, porque lles prohíbe expresamente traer arriba os animais no coche patrulla, porque a pesar de ter localizado o dono nese momento non é posible que vaia buscar o animal, así que se a ese bo samaritano non lle importa facer un esforzo e axudalos...

Porque todo isto, lembremos, está a contarche a propia policía local, a autoridade do concello, quen es, veciño, para cuestionalo? ¿AcaVas pensar que te enganan? Pola contra, o cidadán medio dá por feito. E, se o cuestionas, a quen vas acudir para garantir os dereitos que consideras que se están vulnerando? Á policía local...? Xa o di o noso sabio refraneiro español: ninguén pode ser á vez xuíz e partido.

Este traspaso indebido de responsabilidades aos cidadáns en situacións de abandono ou risco de animais, sen o apoio ou intervención adecuados por parte do concello, é inxusto e supera os límites da responsabilidade civil, situando en moitas ocasións aos cidadáns en situacións de estrés e dilema moral que se atopan. non obrigado a soportar. A lexislación española non deixa lugar a dúbidas: os concellos teñen a obriga de recoller e coidar os animais abandonados, velando polo seu benestar ata que poidan ser reubicados ou devoltos a un entorno seguro. E así o establece o artigo 22 da Lei de Protección dos Dereitos e Benestar dos Animais:

Arteíburro 22. Recollida e coidadon de animais.

1. PartidoCorresponde aos concellos recoller animais vagabundos e abandonados e albergalos nun centro de protección animal. Para iso, deberán contar cun servizo de urxencias para a recollida e atención veterinaria destes animais, dispoñible as vinte e catro horas do día.a. Esta xestiónEsta poderá ser realizada directamente polos servizos municipais competentes ou por entidades privadas, sen prexuízo de que, sempre que sexa posible, se realice en colaboración con entidades de protección animal. No téprazos establecidos pola lexislaciónn cocheÓmics, esta responsabilidade poderá ser transferida ás agrupacións de municipios, ou, se é o caso, ás deputacións provinciais e forais, concellos e concellos insulares ou ás comunidades autónomas e cidades de Ceuta e Melilla.

2. Para levar a cabo esta xestión e atención os concellos deberán contar cun servizo propio, mancomunado ou concertado, no tétermos establecidos no artigoburro 23.

3. As poboacións que non dispoñan de medios propios para exercer a súa competencia para a recollida e mantemento de animais poderán subscribir convenios de colaboración con centros mixtos, pertencentes a outras administracións ou contratados, que cumprirán as condicións mínimas reguladas nesta lei. Neste caso, disporase dunha instalación municipal provisional para acoller os animais ata que sexan recollidos polo servizo correspondente, que reúna os requisitos de espazo, seguridade e condicións para o benestar dos animais aloxados temporalmente.

4. A falta de outra disposición na lexislaciónn cocheomics, correspóndelle á Administración local e, subsidiariamente, á autonómicaMica conseguiunosobre e coidado de animais sen fogar ou cuxos propietarios non poidan coidalos por situacións de vulnerabilidade, sen prexuízo de que poidan contar coa colaboración das entidades de protección animal debidamente inscritas.

5. As entidades locais priorizarán nos seus plans de actuación en materia de protección animal o control poboacional non letal da fauna urbana, garantindo os dereitos dos animais.

Porén, xa vimos que a realidade amosa unha importante desconexión entre o que dita a lei e a práctica dalgúns concellos. Este desvío de responsabilidades non só pon en risco o benestar dos animais, senón que tamén vulnera o dereito dos cidadáns a contar con servizos municipais que cumpran coas súas obrigas legais. A lei establece obrigas específicas para as administracións precisamente para garantir a protección e coidado dos animais, baseando estes deberes no recoñecemento do seu benestar intrínseco e na necesidade dunha sociedade máis xusta e compasiva.

Como sociedade, debemos educar e colaborar coas administracións para buscar solucións sostibles que respecten tanto a lei como os dereitos dos animais e dos cidadáns. Porque haberá quen teña unha visión limitada do problema e pense que estamos a facer un monte dunha toupeira, que que importa que o can perdido pase a noite na casa dun veciño ou no albergue municipal, que alí serán cousas máis importantes por diante as que gastar o tempo e o diñeiro.

Pero non se trata só do can vagabundo que non recolle a autoridade municipal. Esta é a punta do iceberg que mostra un problema maior. Falamos de cumprimento normativo e arbitrario -ou mellor dito, de incumprimento- por parte das institucións. Do engano da autoridade ao cidadán. Do uso do máis forte sobre o máis débil ou desinformado. Do abuso de poder. Da perda de confianza nas institucións. E si, claro, tamén se trata dos animais e da súa necesaria protección. E de nós. E a nosa necesaria protección. Porque Gandhi xa o dixo: "A grandeza dunha nación e o seu progreso moral pódense xulgar pola forma en que se trata aos seus animais.". Porque é o noso deber moral protexer aos máis débiles, aínda que só sexa por egoísmo puro e estratéxico, porque mañá poderemos ser esa parte débil da sociedade, ese vello, esa persoa indefensa, esa persoa sen recursos. Lembremos aquí a teoría do veo da ignorancia de John Rawls, témola presente e faga cumprir a lei, sexa cal sexa. Porque quizais mañá sexamos nós os que necesitemos esta tutela xurídica directa e dependeremos da solidariedade social para conseguir o seu cumprimento efectivo.

Lamentablemente, este artigo baséase nunha recente experiencia persoal na que, ao desaparecer un animal da zona, a Policía Local rematou a súa intervención afirmando que “ás veces, facer as cousas ben ten as súas consecuencias negativas". ¿AcaTanto estamos pedindo cando esiximos o cumprimento da lexislación vixente? Porque parece que, ademais, tamén hai que pedir desculpas por iso, como se esquecemos por momentos que vivimos nun Estado de Dereito social e democrático cuxa soberanía nacional reside no pobo. Alégrome de pensar que chegará o día en que os que queremos facer ben as cousas seremos maioría, empezando polas institucións, e que a reflexión imperante será: facer as cousas ben é o que hai que facer, e é responsabilidade de todos.