O Tribunal Supremo rexeita a posibilidade de que os contribuíntes das plusvalías poidan esixir responsabilidade ao Estado-lexislador

Por Manuel Mata, decano do Colexio de Avogados de Castelló. 

El Tribunal Supremo, na súa recente sentenza 185/2024, do 2 de febreiro, resolveu contra un contribuínte que entendeu que se atopaba presente o orzamento de pasivo legalmente establecido no artigo 32.4 da Lei 40/2015, do 1 de outubro, de réxime xurídico do sector público. . (LRJSP) e, polo tanto, o Estado (lexislador) tiña unha responsabilidade económica e hai que pagar unha indemnización polo imposto pagado o día.

Despois da STC 182/2021, pola que se declarou a inconstitucionalidade e nulidade dos artigos do Texto Refundido da Lei de Facendas Locais (TRLHL) referidos á determinación da base impoñible do Imposto sobre o Incremento do Valor dos Solos Urbanos (Imposto de Plusvalía) cunha limitación polémica dos seus efectos, algúns sectores xurídicos entendían que era posible esixir a responsabilidade do lexislador do Estado naqueles supostos nos que o contribuínte impugnara as liquidacións e finalmente se ditase unha sentenza que quedara firme. .

No caso da STS 185/2024, o contribuínte rectificou a súa autoliquidación do Imposto sobre Plusvalías e solicitou a devolución de ingresos indebidos no ano 2015. Ante as resolucións de despedimento dos Concellos, presentou as correspondentes reclamacións ante os propios Concellos. e posteriormente interpuxo recurso contencioso-administrativo.ante o xulgado e recurso ordinario ante o Tribunal Superior de Justicia de Cataluña, que desestimou o recurso, facendo firme a Sentenza a finais de 2020. Polo tanto, con anterioridade á STC 182/2021.

O actor entendeu que, tras a STC 182/2021, tendo invocada en todo momento a inconstitucionalidade da norma por vulneración do principio de capacidade económica nos procedementos anteriores, cumpríronse os requisitos do artigo 32.4 LRJSP para esixir responsabilidade financeira ao Estado. -Lexislador. .

O TS a pesar de recoñecer no seu fallo como "A acción por responsabilidade patrimonial exercida queda fóra do ámbito da cousa xulgada derivada da sentenza que aplicou a lei, posteriormente declarada inconstitucional, e que, polo tanto, lle dota de substancialidade propia". acaba concluíndo que non se cumpren os requisitos xerais da responsabilidade patrimonial das Administracións Públicas e que, lembra, deben ser: a) Que a aplicación da lei causou un prexuízo que "o individuo non ten o deber legal de apoiar" e b) que o dano presunto é “eficaz, avaliable economicamente e individualizado en relación a unha persoa ou grupo de persoas”.

É a concorrencia desta primeira circunstancia, é dicir, a ilegalidade do prexuízo causado no particular, o que se entende pola sentenza que non resulta evidente no presente caso.

Faino sinalando que “a expulsión do ordenamento xurídico de determinados preceptos do TRLHL pola STC 182/2021 non leva necesariamente a cualificar de ilícito o pagamento de determinadas cantidades como IIVTNU nin que estas cantidades, por equivalencia, constitúan un prexuízo efectivo desde a perspectiva do patrimonio. responsabilidade. Para chegar a tal conclusión, cómpre acreditar mediante os medios de proba establecidos no réxime tributario que o feito impoñible non se produciu ou que se produciu por importe diferente ao establecido pola Administración co seu método de estimación obxectiva. ou que as regras de cálculo aplicadas fosen incorrectas”.

Polo tanto, conclúe que non existe automaticidade entre unha declaración de inconstitucionalidade da norma e a ilegalidade dos prexuízos derivados dos actos de aplicación do imposto con esa norma.

No caso obxecto da Sentenza, só parece implicar que se procedería en sentido contrario se o contribuínte puidese acreditar a inexistencia de beneficio, que non foi acreditado.

O TS interpreta que a inconstitucionalidade dunha norma non implica necesariamente un prexuízo ilícito, nun caso como o presente, no que é razoable interpretar que cando se obtén un beneficio nunha cesión de terreos é razoable que o imposto xurdir.. En particular, cando o motivo para declarar inconstitucionais determinados artigos da TRLHL era que non se admitía un cálculo da base impoñible do imposto, alternativo ao meramente obxectivo.

Sen dúbida, trátase de sentenzas que redimensionan o ámbito obxectivo que se lle deu ata a data ao artigo 32.4 da LRJSP e que limitarán os seus efectos.